Optische illusie van glans

Satijnen blouse en glanzend haar — Afbeelding: AI-illustratie

Vraag: Mijn vriendje zegt dat mijn haar er glanzender uitziet wanneer ik glanzende kleding draag, zoals een blouse of jurk van zijde of satijn. Is dat toeval, of gaat het om een optische illusie? Mijn haar valt net over mijn schouders.

Antwoord: Je vriend heeft een scherp oog, want zijn opmerking raakt aan zowel optische principes als aan de eigenschappen van gezond haar. Wat hij ziet, is geen toeval, maar ook niet volledig een optische illusie. Het is juist een interessant samenspel van beide, dat zorgt voor een stralender totaalplaatje.

De basis van dit effect ligt in de natuurlijke conditie van je haar. Gezond haar heeft van nature een zekere glans. Die ontstaat doordat de haarschubben - de buitenste laag van het haar - glad en vlak liggen. Wanneer licht hierop valt, wordt het gelijkmatig weerkaatst, wat zorgt voor die mooie glanzende uitstraling. Zonder die natuurlijke glans als uitgangspunt zou het optische effect überhaupt niet optreden.

Als je vervolgens kleding draagt van glanzende stoffen zoals zijde of satijn, gebeurt er iets bijzonders met het licht. Deze stoffen reflecteren licht, wat zorgt voor extra verlichting rondom je gezicht en schouders, precies waar je haar zich bevindt. Dat extra licht zorgt ervoor dat de glans die al in je haar zit, sterker opvalt. Je haar lijkt daardoor glanzender, maar dat komt vooral doordat het natuurlijke lichtspel wordt versterkt.

Dit effect werkt via een optisch principe dat “helderheidscontrast” wordt genoemd. Wanneer glanzende stoffen en glanzend haar dicht bij elkaar zijn, ontstaat er een visuele harmonie waarbij beide elementen feller lijken dan wanneer je ze los zou zien. Je ogen nemen het waar als een extra glans op je haar, terwijl het in feite je eigen haar is dat beter zichtbaar wordt door het licht van de stof.

Interessant genoeg kan dit effect ook optreden bij stoffen met een matte structuur, maar dan op een andere manier. Stoffen zoals wol, katoen of geborstelde katoen reflecteren nauwelijks licht. Daardoor vormt je glanzende haar een sterk contrast met de doffe stof, waardoor het nog meer opvalt. Het werkt net als bij een diamant die feller lijkt tegen een zwarte fluwelen achtergrond dan tegen een andere glanzende ondergrond.

Wel belangrijk om te weten: kleding kan geen glans creëren als je haar die van zichzelf niet heeft. Is je haar beschadigd, erg droog of hebben de haarschubben geen glad oppervlak meer, dan zal zelfs de glanzendste stof je haar niet laten stralen. De stof kan enkel versterken wat er al aanwezig is.

Er speelt bovendien nog een praktisch aspect mee. Zijden en satijnen stoffen zijn zacht en glad, en daardoor veel vriendelijker voor je haar dan ruwe materialen zoals katoen of wol. Die kunnen haren beschadigen door wrijving, wat op termijn juist de glans vermindert. Als je zijde of satijn draagt, zeker rond je nek en schouders waar het stofje tegen je haar komt, bescherm je het dus ook nog eens tegen schade.

Dat je haar net over je schouders valt, werkt hierbij in je voordeel. Haar op deze lengte vangt en weerkaatst licht bijzonder mooi, en is meestal nog gezond genoeg om die natuurlijke glans te behouden. Lang haar raakt sneller beschadigd aan de punten, en heel kort haar biedt weer te weinig oppervlak om goed licht te reflecteren.

Meisje met een kort geknipte bob en een zijden hemdje — Afbeelding: AI-illustratie