Trichotillomanie of dwangmatig haar uittrekken

Trichotillomanie en je eigen haar uittrekken — Foto: Getty Images/Canva

Stilletjes op de achtergrond, in slaapkamers en badkamers over de gehele wereld, wordt toegegeven aan een impulsieve stoornis. Het wordt stiekem gedaan en de lijder ontkent vaak de feiten, zelfs tegenover de geliefden en de familie. Deze stoornis is zo beschamend, dat de lijder zich bij regelmaat richt op verdovende middelen om het schaamte- en schuldgevoel de baas te blijven, zonder hier baat bij te vinden. "Maar wat is dit dan voor stoornis?" zul jij je afvragen. Trichotillomanie, of TTM, wordt uitgelegd als het keer op keer dwangmatig uittrekken van het eigen haar met zichtbare kale plekken als gevolg.

Het haar kan uitgetrokken worden op elke plaats waar het lichaam haar heeft. De meest voorkomende plekken zijn het gezicht, de hoofdhuid, de wimpers en de wenkbrauwen. Andere gebieden van het lichaam waar dit soms plaats vindt zijn de oksels, het schaamhaar en het haar rond de anus. Meestal worden epileertangen of pincetten, spelden of de vingernagels gebruikt om het haar, waarop men gefocussed is, uit te trekken of uit te steken.

Mensen die lijden aan trichotillomanie beginnen meestal met strelende of "verzorgende" acties, zoals het spelen met het haar (lokjes draaien) en het strelen van de wenkbrauwen. Deze acties worden gebruikt om net dat perfecte lokje haar te vinden dat in de toekomst uitgetrokken zal worden. Een haartrek periode wordt meestal voorafgegaan door een verhoging van spanningen en een sterke behoefte om aan het haar te trekken. Als vervolg op het haartrekken volgt meestal een gevoel van opluchting of blijheid. Er is ook een aantal mensen met TTM dat geen haren uittrekt, maar zeer uitvoerig hun haar knipt met de achterliggende gedachte een perfecte symmetrie te bereiken. Deze haarknip- of haartrek aanvallen kunnen enkele uren duren, waarbij de persoon in kwestie in een transachtige toestand terecht komt en het gevoel heeft dat slechts enkele minuten voorbij zijn gegaan. Meestal gebeurt dit wanneer de persoon alleen is terwijl hij of zij TV kijkt, leest, aan de telefoon is, een auto bestuurt of zich ´s ochtends klaar maakt.

Er is geen duidelijke oorzaak te vinden voor TTM. Door uitgebeid onderzoek heeft men enig bewijs gevonden dat dit bij de sommige mensen die aan dit syndroom lijden te maken zou kunnen hebben met de hersenfunctie en de structuur van de hersenen. CAT scans van TTM patiënten tonen beduidende afwijkingen op de hersenen in vergelijking met de hersenen van gezonde mensen en tonen een vergelijkbaar patroon met andere psychische stoornissen als het syndroom van Gilles de la Tourette, waardoor artsen eerder geneigd zijn zich te richten op de anatomie en fysiologie van de hersenen dan op andere psychische problemen. Ook is er enig bewijs dat streptokokken infecties betrokken kunnen zijn bij een vroege constatering, dat wil zeggen een constatering van TTM vroeg in de jeugd.

In het algemeen kan het syndroom zich voor het eerst openbaren in zowel de jeugd als bij volwassenheid, hoewel er gevallen zijn waarbij TTM niet eerder dan bij volwassenheid vastgesteld wordt. Vroeger dacht men dat TTM bij slechts 0,03% tot 0,2% van de bevolking voorkwam, maar nu is men van mening dat dit zelfs bij 2% tot 3% van de populatie voorkomt, en is het een even grote verwoester onder de jeugd, waarbij geen verschil in aantal bestaat tussen de meisjes en de jongens, ze gaan op gelijke tred. Naarmate men meer volwassen wordt, is een verschuiving in ratio zichtbaar, waarmee deze zwaarder bij de meisjes ligt.

Haartjes uittrekken met een pincet — Foto: Getty Images/Canva

Er zijn verschillende behandelmethoden beschikbaar, maar elk geval moet op individuele basis bekeken en beoordeeld worden. Trainingen op het doorbreken van gewoonten is een effectieve behandelmethode. Hierbij richt men zich eerst op de bewustwording van situaties die het haar trekken kunnen oproepen en daarna richt men zich op het aanleren van alternatieve gedragingen die als antwoord op die situaties gebruikt kunnen worden. Een andere veel gebruikte behandeling is de stimulus beheersing techniek die gebruik maakt van specifieke fysiologische onderdelen als "gewoonten blokkeerders" om het haar trekken te beperken. Er wordt dan gezocht naar alternatieven die niet verwoestend zijn om het haar trekken of haar knippen te vervangen, terwijl gelijktijdig gewerkt wordt aan het beheersen van het probleem.

Trichotillomanie kan veel complicaties tot gevolg hebben, waaronder alopecia (kaalheid), trage of geheel uitblijvende haargroei en veranderingen in de kleur en de structuur van het haar. Ook is het gevaar op infectie altijd aanwezig of de kans op littekenvorming door het constante trekken en letterlijk met spelden graven in de hoofdhuid om de haar samen met de follikel uit het hoofd te krijgen. Er zijn zelfs mensen die de uitgetrokken haren opeten en als gevolg hiervan het risico lopen op maagpijn, darmverstopping, buikvliesontsteking en in sommige gevallen zelfs overlijden. Ook loopt men het risico op Carpal Tunnel Syndroom en andere zenuw- en spieraandoeningen als gevolg van het haar uittrekken. Het Carpal Tunnel Syndroom is een veel voorkomende aandoening van de hand en het polsgewricht waarbij, door steeds repeterende bewegingen, één van de belangrijkste zenuwen, de nervus medianus, bekneld raakt, met als gevolg pijnlijke en tintelende handen (en soms armen en schouders) en uiteindelijk sterk afname in spierkracht en gevoel in de handen. Een bekende vorm is de muisarm.

Het is belangrijk te weten dat dwangmatig haar uittrekken een aandoening is die niet op zichzelf staat, het gaat meestal gepaard met andere psychische aandoeningen zoals angstaanvallen, depressies, eetstoornissen, ADD, het syndroom van Gilles de la Tourette en andere lichamelijke aandoeningen. Mensen met TTM lijden ook geregeld aan een combinatie van angstaanvallen en drugsverslaving. Echter, in veel gevallen heeft de schaamte die gepaard gaat met TTM het grootste verzwakkende effect, waardoor de persoon in kwestie zich genoodzaakt voelt de problemen te ontkennen. Ook zullen ze geregeld proberen het haarverlies te camoufleren door hoeden, sjaals en valse wimpers enz. te dragen tot zelfs het laten tatoeëren van wenkbrauwen.

Trichotillomanie is een levensverziekende, en in sommige gevallen zelfs levensbedreigende, stoornis. Het dient behandeld te worden door een professional die gespecialiseerd is in de behandeling van obsessieve en dwangmatige stoornissen. Het is geen stoornis die door wilskracht alleen overwonnen kan worden. Veel van de mensen die lijden aan TTM hebben een perfectionistische persoonlijkheid en menen zichzelf wel te kunnen helpen, maar dit zal niet baten. Dus als jij een zeer goede en hechte relatie met je spiegel en je pincet of schaar hebt en zij zien jou vaker dan je familie, dan zou jij wel eens een probleem kunnen hebben dat nader onderzocht moet worden.

©Kapsels.net

Zie ook: Angst voor de kapper