Pleksgewijze Kaalheid (Alopecia Areata)

Vrouw met beginnende kaalheid
Foto: Shutterstock
Het woord “Alopecia” betekent “kaalheid” en kan bij mensen in verschillende hoedanigheden voorkomen. We spraken al eerder over haarverlies en vergeleken hierbij de incidentie bij mannen en vrouwen, maar doelden in dit verhaal op die vorm van haaruitval die bekend staat als “alopecia androgenetica”, ook wel “mannelijke kaalheid” genoemd, en die in tegenstelling tot de naam niet alleen bij mannen, maar ook bij vrouwen voor kan komen.
 
Alopecia androgenetica is genetisch en hormonaal bepaald en is bij mannen herkenbaar door de zich terug trekkende haarlijn bij het voorhoofd en het dunner worden van het haar bij de kruin, zodat uiteindelijk haarbedekking aan de zijkanten en op het achterhoofd in de vorm van een hoefijzer overblijft.
 
Bij vrouwen doet alopecia androgenetica zich voor als het dunner worden van het haar over het gehele hoofd en dit kan doorgaan tot zich slechts enkele met haar bedekte plekken op het hoofd bevinden. In uitzonderlijke gevallen kan deze vorm van alopecia bij vrouwen dezelfde vorm als bij mannen aannemen. Echter, ditmaal wil ik het hebben over een andere vorm van alopecia, nl. alopecia areata, die zelfs bij kinderen voor grote problemen kan zorgen.
 
Wat is alopecia areata?
 
Alopecia areata betekent “pleksgewijze kaalheid” en kan zowel bij mannen en vrouwen al vanaf zeer jonge leeftijd voorkomen maar begint in ieder geval meestal voor het 40e levensjaar. Het is geen zeldzame ziekte en komt naar schatting voor bij 0,05 tot 0,1% van de bevolking. In tegenstelling tot alopecia androgenetica, de mannelijke kaalheid die genetisch is bepaald en die eveneens bij zowel mannen als vrouwen kan voorkomen, is de oorzaak van deze ziekte tot op de dag van vandaag nog onbekend en is ook een adequate behandeling van deze ziekte nog niet mogelijk.
 
Wel is inmiddels door wetenschappelijk onderzoek bekend geworden dat alopecia areata vaak gepaard gaat met auto-immuunziekten zoals schildklier aandoeningen maar een duidelijk bewijs hiervoor is er nog niet. Ook kunnen erfelijke factoren een rol spelen; 15 tot 20% van de patiënten heeft één of meer familieleden die ook aan de ziekte lijden.
 
Verder komt de ziekte bij patiënten met het Syndroom van Down en bij patiënten met een allergische aanleg vaker voor dan bij andere mensen. Tenslotte kunnen psychische factoren een rol spelen. Opvallend vaak vindt de uiting van de ziekte plaats na een ingrijpende emotionele gebeurtenis of na een periode van verhoogde stress. Door de patiënten zelf wordt vaak een verband gelegd met lichamelijke trauma´s, narcose en medicijngebruik.
 
Bij alopecia areata is er sprake van een plaatselijke ontstekingsreactie rond de haarwortels, waardoor ze in hun functie belemmerd worden en zich alleen nog misvormde haren ontwikkelen die snel kunnen breken of ontwikkelt zich in het geheel geen haar meer. Het is belangrijk om te weten dat bij deze ontsteking de haarwortels niet verloren gaan. Dit betekent dat, zodra de ontstekingsreactie verdwijnt, soms na jaren, de haargroei kan terugkeren.
 
De plekken waar de ziekte zich voordoet zijn rond of ovaal en hebben op die plaatsen totale haaruitval tot gevolg. Dit kan plaatselijk voorkomen, zodat één of meerdere kale plekken kunnen ontstaan op de hoofdhuid of in de wenkbrauwen, de wimpers, de baard, het borsthaar, de oksels of de schaamstreek, maar het kan ook gebeuren dat het haar niet pleksgewijs uitvalt, maar dat dit gelijkmatig en verspreid over de gehele hoofdhuid gebeurt. In een aantal gevallen kan de haaruitval zich uitstrekken tot over het gehele lichaam en vaak zijn dan ook de nagels aangetast.
 
Om de ernst van de ziekte aan te kunnen geven worden verschillende aanduidingen voor de ziekte gebruikt. Men spreekt dus van alopecia areata als de kale plekken zich beperken tot de hoofdhuid. Als de kale plekken zich naast de hoofdhuid ook voordoen in de wenkbrauwen, de wimpers, snor en baard, spreekt men van alopecia totalis. En in het geval dat al het haar op het lichaam verdwijnt, wordt gesproken over alopecia universalis. Dit zijn echter geen verschillende ziektebeelden, het is louter een onderscheid in de ernst waarin de alopecia areata zich voordoet.
 
Het verloop van deze vorm van alopecia is zeer grillig en niet te voorspellen. Ook kan geen uitspraak worden gedaan of het haar terugkomt, en als dit gebeurt, of het blijvend is. In ongeveer 80% van de gevallen komt het haar spontaan terug, soms na enkele maanden en soms pas na jaren. Het kan even goed gebeuren dat men helemaal kaal wordt. Maar ook dan blijft de kans op terugkeer van het haar bestaan.
 
De ziekte wordt echter ongunstig beïnvloed als:
 
• de ziekte in de jeugd is ontstaan.
 
• andere ziekten van immunologische oorsprong bij de patiënt (of de familie) voorkomen.
 
• de nagels ook zijn aangetast.
 
• alopecia areata in de familie voorkomt.
 
Lees verder ...    Laatste pagina